در سیستم عامل iOS چیزی به نام unknown source وجود ندارد؛ سیاست اپل به صورت یکطرفه و بسیار سختگیرانه است! دلیلی که همیشه برای این محیط بستهی اپل آورده میشود بحث امنیت است که اپل برای انتشار اپها تنها به جایی مانند اپاستور با نظارت کامل خودش اطمینان دارد و هر اپی به هر نحوی به غیر از اپاستور به صورت عمومی در دسترس باشد، غیرقانونی تلقی میشود…
سود اپل
البته از نظر اپل اگر دقیقتر به این موضوع نگاه کنیم، امنیت یک طرف داستان است؛ طرف دیگر بحث سود اپل در میان است. قسمت بزرگی از درآمد اپاستور از فروش برنامههای توسعهدهندهها و خریدهای درون برنامهای آنهاست. در این مرحله نیز توسعهدهندهها به دلیل اجبار اپل، مجبور به استفاده از سیستم خرید درون برنامهای اپاستور هستند؛ دلیل این اجبار پورسانت بزرگ اپل از این خریدهاست و عملا با گذاشتن این محدودیتها و غیرقانونی اعلام کردن انتشار خارج از اپاستور، دست توسعهدهندگان را بسته و سود هنگفتی را از سمت آنها به سمت خود سرازیر کرده!
برای مثال بازی Fortnite را با این فروش عظیم تصور کنید که حتی استوری اختصاصی برای بازیهای خودش به نام Epic Games تهیه کرده که سود و باجی به شرکتی پرداخت نکند، اما در iOS با سیاستهای یک طرفه اپل مجبور به پیاده سازی سیستم خرید درونبرنامهای اپل شده و قاعدتا درصدی از این سود بزرگ نصیب اپل خواهد شد. اینجا میتونیم ببینیم دلیلی غیر از امنیت کاربران برای اپل و این سیاست یکطرفهاش وجود دارد یعنی “سود بیشتر”!!
برنامه های ایرانی و کرشهای ناگهانی
اپاستور از چند سال گذشته با شروع شدن تحریمها، برنامه های ایرانی را از اپاستور حذف کرد؛ راه چارهای شکل گرفت، حالا که اپاستوری نیست پس انتشار با استفاده از پروفایلهای سازمانی یا Enterprise باید شکل بگیره…
پروفایلهای سازمانی عملا و صراحتا برای انتشار اپهای داخل سازمانی فروخته میشوند!
– اپ سازمانی چیست؟
برای مثال یک نیروگاه برق آبی برای کنترل و نظارت بر سیستمهای خود طراحی میکند، در این شرایط دلیلی برای انتشار همچین اپی در اپاستور که عمومی است وجود ندارد؛ پس این سازمان از پروفایل سازمانی خود استفاده میکند و مجوز نصب این اپ بر روی دیوایسهای کارکنان خود را بهدست میآورد.
بدین صورت که شما برای تهیه این پروفایلها، ۷ خان رستمی باید طی کنید که در یکی از این مراحل توماری را امضا میکنید که قید شده این برنامهها باید منحصرا داخل سازمان شما و برای افراد و کارکنان شرکت شما مورد استفاده قرار گیرند؛ یعنی عملا شما اجازهی استفاده از این انتشار برای عموم مردم را ندارید به ۲ دلیل:
- سد بررسی اپاستور وجود ندارد و اپل قادر به بررسی محتوای اپ برای تایید امنیت نیست!
- از سود فروش حاصل شده در این اپ، اپل نصیب نمیبرد. (حیف واقعا!)
ریوک شدن
پس در نتیجه اگر به هر نحوی اپل متوجه استفادهی غیرمعقول او از این پروفایلها شود که سود او را تهدید میکند، به صورت آنی طبق قراردادی که امضا شده، این پروفایل را یک طرفه به صورت ناگهانی نابود یا terminate میکند و آخر داستان این میشه که هر اپی با این مجوز به اصطلاح ساین شده باشد، revoke یا ابطال خواهد شد!
این روند ربطی به ایران یا ایرانی بودن و تحریم ندارد؛ در ابعاد جهانی کشورهای چین و روسیه هم به صورت شدید به دلیل عرضه اپهای غیرقانونی و خارج از اپاستور با این مشکل دست و پنجه نرم میکنند، ولی تنها تفاوت اینجا معلوم میشود که اپاستور برای ایران بسته شده و عملا برنامه های ایرانی رسمی هم راهی جز امضاهای Enterprise ندارند؛ این مشکل برای ما در ایران بیشتر مشهود و دردآور است…
در نتیجه یک شبه اپهای شما از کار خواهد افتاد و باید منتظر باشید استور شما یا سازمانی که اپ برای اوست، امضا و ۷ خان رستم دیگری طی کند و اپهایی با امضای جدید در اختیار شما قرار دهد. فقط کافیست کاربر یک بار اپ قبلی را پاک و نسخهی جدید را نصب کند و بدیهی است دیتای ذخیره شده داخل اپ از بین خواهد رفت و ذخیرهی اطلاعات ضروری مانند مراحل طی شده در بازی شاید اگر سمت سرور صورت گیرد، تجربهی بهتری حداقل در زمینه iOS Games با این نوع انتشار در اختیار کاربران قرار گیرد.
یک داستان خیلی مرموز
حالا میرسیم به اینکه چرا و چطور یه پروفایل ریوک میشه…
یه روز آفتابی بلند میشید و میبینید دیگه هیچ اپی روی گوشیتون باز نمیشه و میفهمید امضا ریوک شده. در وهلهی اول خیلی ساده به این داستان پیچیده نگاه کنیم؛ یکی از پیشنیازهای ریوک شدن، ریپورت شدن امضا از طرف کاربران به اپله! اپل هم بعد از بررسیهای دورهای از ریپورتها دکمهی ریوک رو فشار میده. البته زنده ماندن طولانی مدت یک امضا نیز دلیلی تجربی بر ریوک شدن یک امضاس، ولی ریوکهای کوتاه مدت دلیلی محکم بر ریپورت شدن آن پروفایل دارد.
راههای جایگزین مانند ساین adhoc در لحظه شاید به عنوان پلان B در دسترس باشند، ولی با وجود Enterpriseها و سهولت استفاده، به عنوان پلان B باقی خواهند ماند.